Wysiłkowe nietrzymanie moczu to objaw polegający na mimowolnym wycieku moczu podczas wysiłku, kichania lub kaszlu, czyli wykonywaniu czynności, które powodują wzrost ciśnienia w brzuchu. Początkowo mocz gubiony jest przy dużym wysiłku fizycznym, stopniowo jednak nawet chodzenie powoduje jego wyciek. W najcięższych postaciach mocz wycieka także w spoczynku.
Istnieją dwa typy wysiłkowego NTM, które często współistnieją:
anatomiczny (nadmierna ruchomość pęcherza i cewki moczowej)
zwieraczowy (osłabienie mięśnia zwieracza cewki)
Wysiłkowe NTM występuje u co siódmej kobiety w wieku powyżej 20 lat. Do wystąpienia wysiłkowego nietrzymania moczu przyczyniają się przebyte liczne porody, które powodują bezpośrednie uszkodzenie mięśni miednicy, nerwów lub uszkodzenie innych struktur podtrzymujących narząd rodny. Istnieją czynniki współistniejące, które mogą zwiększać ryzyko pojawienia się wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiety lub mogą pogorszyć przebieg już istniejącej choroby. Należą do nich czynniki genetyczne, otyłość, zaparcia, palenie tytoniu, zakażenia dróg moczowych i choroby neurologiczne.
Wyróżnia się trzy stopnie ciężkości wysiłkowego nietrzymania moczu:
• stopień I – popuszczanie moczu tylko pod wpływem dużego wysiłku (dźwiganie, kaszel),
• stopień II – popuszczanie moczu pod wpływem lekkich czynności fizycznych (wstanie, chodzenie),
• stopień III – wyciekanie bezwiedne moczu także w pozycji leżącej.
Wysiłkowemu nietrzymaniu moczu może towarzyszyć przymusowe parcie na mocz i częste oddawanie moczu w małych ilościach. Objawy tego typu nietrzymania moczu są bardziej nasilone w dzień niż w nocy.
Obecnie najczęściej stosowaną metodą leczenia nietrzymania moczu są metody z użyciem taśm. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym na stole operacyjnym przypominającym fotel ginekologiczny, w znieczuleniu rdzeniowym. Zabieg polega na wprowadzeniu przez niewielkie nacięcie pod cewką moczową w pochwie syntetycznej taśmy podpierającej cewkę moczową z dostępu załonowego (TVT), lub z dostępu zasłonowego. Taśmy wprowadza się za pomocą specjalnie ukształtowanych prowadnic. W trakcie operacyjnego leczenia nietrzymaniu moczu metodą TOT mamy mniejsze ryzyko uszkodzenia pęcherza moczowego ze względu na nieco inny sposób umieszczania taśmy w stosunku do metody TVT. Z czasem taśma przerasta tkankami i stymuluje miejscową produkcję kolagenu, dzięki czemu podpiera cewkę moczową i zapobiega wyciekowi moczu.
Zabieg wykonywany jest drogą pochwową, a więc bez naruszenia powłok brzucha. Czas uruchomienia pacjentki po zabiegu zależy od zastosowanego znieczulenia. Z reguły pacjentka uruchamiana jest około 6 godzin po zabiegu. Po zabiegu pacjentka może pić płyny i może zacząć spożywać lekkostrawne pokarmy. Metoda jest małoinwazyjna, zabieg trwa krótko, a po jego przeprowadzeniu kobieta nie musi długo przebywać w szpitalu. Pacjentka wypisywana jest domu tego samego dnia lub nazajutrz po zabiegu. Ponieważ dolegliwości bólowe po zabiegu są bardzo niewielkie, stosuje w domu jedynie ogólnodostępne leki przeciwbólowe.
Po zabiegu można powrócić do codziennych zajęć, a do pełnej aktywności po około 4-6 tygodniach. Przy prawidłowej kwalifikacji do operacji, jej skuteczność jest oceniana na 90 proc. Przez kilka tygodni po operacji można odczuwać dyskomfort w okolicy pochwy, bo pojawia się wydzielina zabarwiona krwią. W okresie pooperacyjnym wskazane jest unikanie wysiłku fizycznego, dźwigania ciężarów, intensywnego uprawiania sportu. Jeśli przydarzy się przeziębienie, należy poprosić lekarza o środki powstrzymujące kaszel. Miejsce operowane goi się ok. 6 tygodni i w tym czasie należy powstrzymać się od współżycia, aby rana po zabiegu mogła się ostatecznie wygoić. Większość kobiet bezpośrednio po operacji odczuwa znaczną poprawę trzymania moczu. U innych na efekt trzeba poczekać około 2 tygodni. Warto zadbać o właściwą wagę, unikać zaparć, wyeliminować z menu ostre przyprawy, znaczne ilości alkoholu i kawy.